ފ. ދަރަނބޫދޫ ދަނޑުބިންތަކުގައި ހައްދަމުންދާ ފަޅޯ ގަސްތަކުގައި ޕަޕާޔާ ރިންގސްޕޮޓް ކިޔާ ބައްޔެއް ފެތުރެން ފަށައިފިއެވެ. މިއީ ޕަޕާޔާ ރިންގްސްޕޮޓް ވައިރަސް ޓައިޕް ޕީ (ޕީ.އާރު.އެސް.ވީ-ޕީ) އިން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ.

ދަނިއުސްއަށް މަޢުލޫމާތު ލިބިފައިވާ ގޮތުގައި މި ބަލި ފަޅޯ ދަނޑުތަކުގައި ފެތުރެމުންދާތާ ދުވަސްކޮޅެއް ވެއްޖެއެވެ. ގަސްތަކުން މިބަލި ފެތުރެމުންދާކަން ފާހަގަކުރެވުމާއެކު ދަރަނބޫދޫ ދަނޑުވެރިންގެ ޖަމިއްޔާއިން ކަމާއިބެހޭ ފަރާތްތަކުގެ ސަމާލުކަމަށް މިކަން ގެނެސްފައިވާކަމުގެ މަޢުލޫމާތު ލިބެއެވެ.

ޕަޕާޔާ ރިންގސްޕޮޓަކީކޮބާ؟

މިއީ ފަޅޯ ހައްދާ ދަނޑުތަކުން އެންމެ އާންމުކޮށް ފެންނަ އަދި އެންމެ ނުރައްކާތެރި ބަލިތަކުގެ ތެރެއިން އެއްބާވަތެވެ. ރިންގސްޕޮޓް ވައިރަސް ކިއުކަމްބާއާއި ބަރަބޯފަދަ ތަރުކާރީންވެސް ފާހަގަ ކުރެވޭނެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި މި ބަލި ޖެހެނީ ފަޅޯ ގަސްތަކަށެވެ.

ބަލި ފެތުރެނީ ކިހިނެތް؟

ބަލިޖެހިފައިވާ ގަހަކުން ސިއްޙަތު ރަނގަޅަށް ހުންނަ އެހެން ގަހަކަށް ބަލި ފަތުރައިދެނީ އެފިޑް ކިޔާ ކުޑަ ސޫތްޕަކުންނެވެ. މިވައިރަސް ފެތުރުމުގެ ޤާބިލުކަން ލިބިފައިވާ އެފިޑްގެ އާއިލާގައި ގިނަ ވައްތަރުގެ ސޫފާސޫފި ހިމެނެއެވެ.

އެފިޑްއަކީ ސައިޒުން ވަރަށް ކުޑަ ސޫތްޕެކެވެ. އެފިޑް ކައިއުޅެނީ ގަސްތަކާއި މޭވާތަކުން ލިބޭ ދިޔައެވެ. ބަލީގެ ވައިރަސް އަރާފައިވާ ގަހަކުން ކާންފަށާއިރު، އެފިޑްގެ އަނގަ ސިކުންތު ކޮޅެއްގެ ތެރޭގައި ވައިރަހުން ތަޣައްޔަރުވެއެވެ. އެއަށްފަހު އެހެން ގަހަކަށްގޮސް ކެއުމުގެ ތެރޭގައި އެގަހަކަށް ވައިރަސް އަރައެވެ.

މިބަލީގެ ވައިރަސް ވެލީގައި ނުވަތަ މަރުވެފައި ހުންނަ ގަސްގަހުގައި ދިރިއެއްނުހުރެއެވެ. ބަލިޖެހިފައިވާ ގަސްތައް ކަނޑައިގެން އެއްތަނުން އަނެއްތަނަށް ގެންދިއުމުގެ ތެރޭގައި ވައިރަސް ދުރަށް ފެތުރެއެވެ. އަދި އެއީ މި ބަލި އެންމެ އާންމުކޮށް ފެތުރޭ ގޮތްވެސް މެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ބަލިޖެހިފައިވާ ގަހެއް ކޮށައި، ކަނޑައި ނުވަތަ ހެއްދުމަށް ބޭނުންކުރާ އާލާތެއް، ޑިސްއިންފެކްޓް ނުކޮށް އެހެން ގަހަކަށް ބޭނުން ކުރުން ފަދަ މެކޭނިކަލް/ޓެކްނިކަލް ގޮތްގޮތުންވެސް ބަލިފެތުރުމުގެ ފުރުސަތު އޮވެއެވެ.

ބަލިޖެހުމުން ދެނެގަންނާނީ ކިހިނެތް؟

ގަހުގެ ތެރެއަށް ވައިރަސް ވަނުމަށްފަހު ބަލީގެ ނިޝާންތައް ފެންނަ މިންވަރު ތަފާތުވާނެއެވެ. ނަމަވެސް ކަޅުފެހި އަދި ގިނަ ފަހަރު ކުޑަކޮށް ވަޅުގަނޑު އެޅިފައިވާ ބުރުތަކެއްހެން ހުންނަ ނިޝާންތަކެއް ފެންނާނެއެވެ. ފަޅޯ ދޮންވަމުން ދާއިރު މި ނިޝާންތައް ކުޑަކޮށް ފަނޑުވަމުންދާނެއެވެ.

މީގެ އިތުރުން ފެހި ފަތްތަކަށް ރީނދޫ ކުލައެރުމާއި، ފަތްތަކުގެ ޝޭޕް ގެއްލި ފަތްތައް އޮޅިގެންދިއުން (މޮޒައިކް) ފަދަ އަލާމާތްތަކެއް ފާހަގަކުރެވޭނެއެވެ. ޚާއްސަކޮށް ޅަ ފަތްތަކުގެ ނަރުތައް ސާފުވެ، ފަތުގެ ދަނޑިތަކާއި ކޮޅުތަކުގައި ކަޅު-ފެހި ރޮނގުތަކާއި ރަށްވަޅުތައް އުފެދެއެވެ. ބަލީގެ ހާލަތު ބޮޑުވަމުންދާއިރު، ފަތްތަކުގެ ސައިޒު ކުދިވުމައި ގަސް ރަނގަޅަށް ނުހެދުމުގެ ސަބަބުން ފަތުގެ ބޯކަން ކުޑަވާގޮތް ދިމާވެއެވެ. ދުޅަހެޔޮ ގަސްތަކުން ލިބޭ ފަޅޮލަށްވުރެ، ބަލިޖެހޭ ގަސްތަކުން ލިބޭ ފަޅޮލުގެ ކޮލެޓީ ދަށްވެއެވެ. ވަރަށް ހަގު އުމުރުގައި ގަސްތަކަށް ބަލިޖެހިއްޖެނަމަ، މޭވާ ނުލިބުނު ނަމަވެސް، މި ބަލީގެ ސަބަބުން ގަސް މަރެއްނުވެއެވެ.

ބަލި ކޮންޓްރޯލް ކުރެވެނީ ކިހިނެތް؟

ޕަޕާޔާ ރިންގސްޕޮޓް ބަލި ޖެހުމަށްފަހު ފަސޭހަ ކުރެވޭނެ ފަރުވާއެއް ނުވެއެވެ. އެހެންނަމަވެސް މިބަލި ޖެހުން ހުއްޓުވުމަށް ނުވަތަ ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް ތަފާތު ގޮތްތަކެއް ބޭނުންކުރެވިދާނެއެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެންމެ މުހިންމު އެއްކަމަކީ ބަލިފަތުރާ އެފިޑް (ކުދި ސޫފި، ފަނި) ކޮންޓްރޯލް ކުރުމެވެ. އެފިޑް ކޮންޓްރޯލްކުރުމަށް ތިރީގައިވާ އިންސެކްޓިސައިޑްތައް ބޭނުން ކުރެވިދާނެއެވެ.

ރިންގސްޕޮޓް ބަލި ފެނުމުން ބަލިހުރި ގަސްތައް ނަގައި ރައްކާތެރިކަމާއެކު ނައްތާލަންވާނެއެވެ. އަދި މިފަދަ ގަސްތައް ގަސްކާނާ އުފެއްދުމަށް ބޭނުންކުރުން އެދެވިގެންނުވެއެވެ. ދަނޑުގެ ސާފުތާހިރުކަން ރަނގަޅަށް ބެލެހެއްޓުމާއި، ދަނޑުވެރިކަމުގައި ބޭނުންކުރާ އާލާތްތައް އެތަކެތި ބޭނުންކުރުމުގެ ކުރިންނާއި ފަހުން ސްޓެރަލައިޒްކޮށް ޑިސްއިންފެކްޓް ކުރުމަކީ ބޭނުންތެރި ކަމެކެވެ.